در رثای مردِ باحال ِ جاز

دِیو بروبــِک، یکی از آخرین استوره‌های موسیقی جاز مدرن آمریکا درگذشته است. وی که پیانیست و مؤسس ِ مشهور ِ گروه ِ کوارتت دیو بروبک بود، در سن 91 سالگی، صبح روز چهارشنبه ۵ دسامبر در بیمارستانی در کانتیکات و در پی نارسایی قلبی درگذشت. او نوازنده‌ی یکی از مشهورترین آثار جاز ( وبه قولی مشهورترین‌شان)، یعنی «برداشت پنجم» بود. قطعه‌ای که پل دزموند ِ ساکسیفون‌نواز نوشته بود و در آلبوم ِ سال 1959شان یعنی «وقت تمام است» ارائه کردند. قطعه‌ای پنج دقیقه‌ای با ریتم ِ 5:4 که روح را می‌نوازد و به طرب وامی‌دارد و بارها توسط دیگران بازاجرا شده است.

بروبک تحت تعلیم‌های اولیه‌ی مادرش نواختن ِ پیانو را آموخت و پس از اینکه از دانشگاه ِ پسفیک ِ استاکتن ِ کالیفرنیا فارغ‌التحصیل شد، با آهنگساز فرانسوی، داریوس میلو در کالج ِ میلس  آشنا شد و با او به ساخت و نواختن آهنگهای مختلف پرداخت. او در زمان ِ جنگ جهانی دوم به ارتش فراخوانده شد و در جنگ، رهبر گروه موسیقی ِ ژنرال پاتن بود. پس از برگشتن از جنگ دوباره با میلو به پژوهش موسیقی پرداخت و گروه آکتتی را تاسیس کرد. ولی این سال 1951 بود که نقطه‌ی عطفی در زندگی هنری بروبک به حساب می‌آمد. با تاسیس گروه کوراتت ِ دیو بروبک و با همکاری با افرادی مثل پل دزموند، باب بیتس (بیس) و جو داج (درام) و در بستر این گروه بود که قطعاتی چون برداشت پنجم خلق شدند. برداشت پنجم پرفروش‌ترین تک‌آهنگ جاز است.

گروه کوارتت دیو بروبک در سالن کنگره فرانکفورت در سال 1967، از راست به چپ، پل دزموند، دیو بروبک ، یوجین رایت، و جو مورلو

چون سبک موسیقی کوارتت آنها در رده‌ی کول جاز قرار می‌گرفت منتقدان آلبوم ِ «وقت تمام است» را باحال‌ترین (کول‌ترین) آلبوم تاریخ جاز لقب دادند. فعالیت گروه، (با اعضای ثابت و متغیر) شانزده سال به طول انجامید و در سال 1967، دیو، گروه را منحل کرد و بیشتر به کارهای شخصی و اغلب طولانی‌مدت خود پرداخت. دزموند در سال 1977 بر اثر سرطان درگذشت. دوستی بروبک و دزموند، حاوی رفاقت‌ها و دلخوری‌ها و قهر و آشتی‌های زیادی (بیشتر به‌خاطر روش آسان‌گیرانه‌ی زندگی دزموند) بود.

بروبک دو جایزه‌ی افتخاری از بیل کلینتن و باراک اوباما و یک جایزه‌ی فعالیت هنری  ِ گِرَمی دریافت کرد و ستاره‌‌ای در بلوار شهرت ِ هالیوود دارد. او پس از لوییس آرم‌استرانگ، دومین نوازنده‌ی جازی است که تصویرش روی جلد مجله‌ی تایم رفته است. از شش فرزند بروبک، چهار نفر از آن‌ها جا پای پدر نهادند و کار موسیقی را ادامه دادند. دیو، به افتخار دوست و مرشدش داریوس میلو، نام یکی از پسرانش را داریوس گذاشت. بروبک در طول سال های فعالیت حرفه ای اش بیش از ۲۵۰ قطعه جاز و قطعاتی نیز برای باله و کارهای ارکسترال نوشت.

بروبک یکی از معدود افرادی بود که در زمان حیاتش لقب استوره‌ی زنده را یدک می‌کشید. روح‌اش شاد.

بروبک (چپ) و دزموند

* دانلود قطعه‌ی برداشت پنجم از مدیافایر – (حجم 5 مگابایت)

دنی‌یل لیکاری – صدای آسمانی

دَنی‌یــِل لیکاری، خواننده‌ی شانسون‌های فرانسوی که در دهه‌ی 60 و 70 میلادی پرکار بود، یک ترانه اجرا کرده با اسم ِ «کنسرتوی تک‌صدایه» که در زیر فایل دانلود آن را قرار می‌دهم. مختصری هم به زندگی و آثار لیکاری و این ترانه خواهم پرداخت.

کنسرتوی تک‌صدایه،‌نام آلبوم مشهور لیکاری هم هست. او این آلبوم را در سال ِ 1969 عرضه کرد. آهنگ ِ ترانه متعلق به آهنگ‌ساز ِ فرانسوی، سان پرو بود که آن را درهمان سال نوشته بود. سونی و دیسک‌اِی‌زی، آلبوم را پخش کردند.

دنی‌یل لیکاری و سان پرو

اگر بخواهم مشخصه‌ی کار دنی‌یل لیکاری را بگویم یا شاید مهم‌ترین مشخصه‌اش را نام ببرم باید به این مسأله اشاره کنم که او از حنجره‌اش مثل یک آلت موسیقی (ویولن در این مورد) استفاده می‌کند. خود این مسأله، باعث محبوبیت او در کشورهای غیرفرانسوی‌زبان هم شد. لیکاری کار آوازخوانی ِ دو فیلم مشهور ِ چترهای شربورگ (1964 – ژاک دِمی) و تله‌ی مرگ‌بار (1971 – رنه کلمان) ‌را نیز انجام داده است.  توقف فعالیت‌های خوانندگی ِ لیکاری از دهه‌ی هشتاد به بعد نیز در بکربودن تجربه‌ی کنسرتو و بیش‌تر شنیده‌شدن‌اش (هر چند بسیار مهجور است، ولی بسیار میان طرفداران‌اش شنیده شده) کمک کرده‌اند.

فایل ِ صوتی ِ «کنسرتوی تک‌صدایه» را از گت دانلود کنید.

massive attack

این روزها مسیو اتک گوش می‌کنم.

لست.‌اف‌ام من

درست یک سال پیش (25 فوریه 2011) بود که عضو سایت لست.اف‌ام شدم، آن موقع نمی‌دانستم یک سال بعد پست مجزایی را در وبلاگم به این پدیده اختصاص خواهم داد، آن‌هم برای یکسالگی عضویتم در این سایت. همان موقعع‌ها بود که به خاطر ترافیک نامحدود ( هرچند کم‌سرعت‌ام) می‌توانستم آلبوم‌های جدید موسیقی را دانلود و دسته‌بندی کنم. کم‌کم یاد گرفتم که باید آن‌ها را برچسب هم بزنم (tag). این یک سال طوری برایم گذشت که اگر روزی نمی توانستم اسکرابل کنم (به عمل فرستادن اطلاعات پخش‌کننده‌ی موسیقی‌تان که همان موسیقی‌هایی که پخش می‌کنید باشد در سایت لست‌.اف‌ام به‌صورت سیستماتیک یعنی مشخص بودن آلبومها و هنرمندان و … اسکرابل می گویند) واقعن افسرده می‌شدم. یعنی گوش کردن موسیقی بدون اسکرابل‌کردن آن برایم بی‌معنی و بی‌هدف بود. جالب این‌که چیزی حدود سه چهار هفته به خاطر یک اشتباه احمقانه نمی‌توانستم هیچ چیز اسکرابل کنم.

خوب بروم سراغ آماری از این یک سال گذشته:

در یک سال اخیر چهارده‌هزار ترک مستقل گوش کرده‌ام. متوسط سی و هشت ترک در یک روز. درکُل به 1675 هنرمند موسیقی (خواننده، نوازنده، گروه) گوش کرده‌ام. 715 تِرک محبوب داشته‌ام. قطعه‌ی «نامه» از آلبوم الکی محسن نامجو با  125 بار اسکرابل و قطعه‌ی «ریزگرد ارغوانی» (به‌انگلیسی: Purple Haze)  از آلبوم شما باتجربه هستید جیمی هندریکس با 71 بار و قطعه‌ی تمرینی «زخم زبون» از محسن چاوشی با 61 بار سه قطعه‌ی بیشتر پخش‌شده‌ام هستند.

اما ده هنرمند برتری که جزو بیشترین شنیده‌شده‌هایم هستند عبارتند از:

1.زبیگنف پرایزنر (576 پخش)، آهنگساز فیلم لهستانی که آهنگسازی فیلمهایی مثل آبی، قرمز، سفید،و زندگی دوگانه‌ی ورونیک اثر کیشلوفسکی را به‌عهده داشته‌است.

2. فیلیپ گلس (567 پخش)، آهنگساز آمریکایی که بیشتر به‌خاطر موسیقی متن‌هایی که ساخته مشهور است، وی سه‌بار نامزد دریافت اسکار شده است.

3. محسن نامجو (464 پخش)، محسن نامجو، خواننده – ترانه‌سرای آوانگارد ایرانی که نیازی به معرفی ندارد. آلبوم الکی‌اش را هم بیشتر از هر آلبومی شنیده‌ام.

4. بیتل‌ها (290 پخش)، بیتل‌ها، شاید جدی‌ترین گروهی بودند که با آنها با موسیقی جدی و خوب آشنا شدم. دبیرستانی بودم شاید. عشق همیشگی من.

5. هانس زیمر (277 پخش)، موسیقی متن می‌سازد. خوبش را هم می‌سازد.به‌ترین کارش را هم آلبوم «سرآغاز» (کریس نولان) می‌دانم.

6. جنیس جاپلین (250 پخش)، اولین خواننده‌ی زن لیست. یادم نیست ولی همین یک ساله آشنا شدم باهاش. خیلی دوست‌اش دارم. ترانه‌ی «شاید» و «دوران‌ تابستان»اش خدا هستند.

7. تام ویتس (171 پخش)، تام عزیز را سر دیدن فیلمهای جارموش (زمین‌خوردگان قانون و قهوه و سیگار) کشف کرده‌ام. . لیکن تام‌ ویتس‌باز نیستم.

8.کورالی کلمان (171 پخش)، این هم دومین خواننده‌ی زن فهرست. کورالی را هم همین یک ساله کشف کردم و از این کشف بی‌نهایت خوشحالم.

9. جیمی هندریکس (169 پخش)، جیمی و گیتار الکترونیک در فرهنگ موسیقی معصر امریکا شاید مترادف باشند. جیمی هندریکس و جنیس جاپلین را اهل فن می‌دانند چرا اینجا با هم نوشتم.

10. نیل یانگ (167 پخش)، نیل یانگ و گیتار رویایی‌اش، و صدای معرکه‌اش. و موسیقی متن فیلم «مرده مرده‌» اش (جیم جارموش)

یک‌ خوبی دیگر لست (اجازه هست با نام کوچک صدایت کنم عزیزم؟) این است که چند سایت کمکی هم درست کرده‌اند که خروجی اچ‌تی‌ام‌ال می‌دهند که بگذاری روی سایدبار سایت و آمار و ارقام را به صورت تصویری (مثلن با تگ کلود) به نمایش بگذاری. مشخص است که در میان ژانرها من بیشتر از همه به ساندترک (موسیقی متن)علاقه داشته ام. خوب فونت کلمه‌ی ساندترک در میان دیگر ژانرها پررنگ‌تر خواهد شد. ببینید:

یک نکته دیگر هم مانده که باید بگویم و آن اینکه همین یکی دوماهه با اسپاتیفای آشنا شده‌ام و وقت‌هایی که سرعتکی دارم بد نیست که خیلی هم خوب هست. گوش می‌کنم به یک سری قطعاتی که نایابند یا دانلودشان سخت یا نشدنی است. همه جور جنسی هم توی قوطی عطاری‌اش یافت می‌شود. از کتاب صوتی و سخنرانی تا جدیدترین آلبوم لئونارد کوهن. تنها چیزی که می‌خواهد دانلود نرم‌افزارش است. تازه با لست.اف‌ام هم سینک می‌شود. دیگر نکته انتخاب پلیر خوب است. من از جانگل استفاده می‌کنم. امکانات متفاوت و متعددی که دارد نام وی‌ال‌سی ام‌پی‌تریپلیرها را به آن داده است. می‌تواند خودکار متن ترانه‌ها را از اینترنت پیدا کند و در پنل مخصوص نمایش دهد. چندین و چند نوع مختلف برای مرتب سازی ترانه‌ها دارد و واقعن نرم‌افزار تمامی است.

ختم کلام: دوحالت دارد، یا شما عضو این سایت هستید و می‌دانید که چه می‌گویم  و حس وحال و هیجان‌زدگی‌ام را درک می‌کنید. و یا از لست‌.‌اف‌ام خبر نداشته‌اید و یا اگر داشته‌اید عضویت در آن را کاری عبث می‌پندارید. اما واقعن و خالصانه یک چیز را می‌خواهم بگویم و آن اینکه موسیقی با لست.اف‌ام طعم دیگری دارد.

بی‌عنوان

همه چیز از آن‌جا شروع شد که نشسته‌بودم و نمی‌دانم از کجا یاد اسم ورونیکا افتادم، شاید داستان کوییلو که خودم نخونده‌ام‌اش و فقط اسم‌اش را شنیده‌ام، به‌هرحال همان باعث شد بروم و آلبوم موسیقی متن (ساندترک) زندگی دوگانه‌ی ورونیک که زبیگنیف پرایزنر با استادی تمام ساخته‌است‌اش را بذارم و گوش کنم. و این نیازمند ثبت در تاریخ بود، چنان‌که شد.

این والس ویَنی کوچک را دریاب

ترانه‌ی «این والس را دریاب» (به انگلیسی: Take This Waltz) ترانه‌ای زیبا و ماندگار و احساسی است که لئونارد کوهن آن را در سال 1988 و در آلبوم «من مرد تو هستم» خوانده است. متن این ترانه برگردان انگلیسی شعری اسپانیایی است که ان را «فدریکو گارسیا لورکا»‌ در سال 1930 سروده است. نام اسپانیایی آن شعر Pequeño vals vienés بود که به‌معنای والس وینی کوچک است. این شعر در کتاب مجموعه‌های شعرهای لورکا به نام «شاعری در نیویورک» به‌چاپ رسید و حاوی تاثیر و تاثرات آن دوران لورکا در آمریکا است. شعری رومانتیک درباره‌ی عشقی پاک که اگر ترانه‌ی کوهن را شنیده باشید اقرار می‌کنید که یکی از ترانه‌های ماندگار خود او و دنیای موسیقی است. در این پست قصد بر آن است که دیگر بازخوانی‌ها (کاور ورژنز) یی که از این شعر لورکا و ترانه‌ی کوهن شده را نیز معرفی کنم. برای این‌که به‌تر بتوانید با شعر و ترانه ارتباط برقرار کنید لینکی که به مقایسه هر دو پرداخته را در این‌جا قرار می‌دهم.

لورکا در گرانادا کار «عباس صفاری» وود کات ، مرکب روغنی روی کاغذ ساتن

و قبل از هرچیز ترجمه‌ی متن ترانه‌ی کوهن که آقای «عباس صفاری» انجام داده‌اند :

 هم اکنون در وین در تالار سالن کنسرتی با نهصد پنجره
ده زن زیبا روی و شانه ای برای مرگ
که سر بر آن نهد و بگرید
درختی که قمریان برای مردن به آن پناه می برند
و شاخه ای شکسته از صبح که همچنان در گالری یخ
آونگ مانده است.

این والس را دریاب
این والس را دریاب
این والس را که قفلی بر دهان دارد.

من تو را می خواهم، تو را می خواهم
تو را نشسته بر آن صندلی ی می خواهم
که روزنامه مرده ای بر آن
از یاد رفته باشد
،تو را در غاری می خواهم
که در گل زنبق باز می شود
تو را در کریدوری می خواهم
که عشق هرگز از آن عبور نکرده باشد
و بر بستری که ماه بر آن عرق می کند
تو را درسیل اشکی می خواهم
که می پوشاند رد پا رابر ماسه ها.

این والس را دریاب
این والس را دریاب
و دستت را گرد کمر شکسته اش حلقه کن
این والس، این والس، با نفس هایش
که بوی برندی و مرگ می دهد
و دم بلندش را در دریابه دنبال می کشد .

.سالن کنسرتی در وین
جائی که از دهان توهزار تعبیر گوناگون می شود
با نوشخانه ای که نوجوانان در آناز گپ و گفت باز مانده اند
و ( بلوز ) به مرگ محکومشان کرده است
،آه
اما
او کیست که با دسته گلی از اشک های تازه چیده
به درون تصویر تو می خزد.

این والس را دریاب، این والس را دریاب
این والس را که سالهاست در احتضار است
و من آنگاه
تسلیم طغیان زیبائی تو خواهم شد
با ویلون ارزان قیمت و صلیبم
و تو رقص کنان بر برکه ی دستانت
مرا خواهی برد
آه عزیز دلم ، محبوبم
این والس را ببر
اکنون این والس
از آن توست
و هیچ چیز دیگری نمانده
جز این والس .

اجرای لئونارد کوهن در کنسرت لندن سال 2008

اجرای به زبان اسپانیایی انریکه مورنته و لاگارتیخا نیک

اجرای به‌زبان اسپانیای از آنا بلان

اجرای به زبان مجارستانی توسط زوران

پی‌نوشت: از آقای صفاری بسیار سپاس‌گزارم که اجازه‌ی گذاشتن ترجمه‌ی شعرشان  و هم‌چنین تصویر لورکا را را در وبلاگ‌ام دادند.

انگس و جولیا استون

از کشفیات تازه و شوق این کشفیات تازه قبلن هم در وب‌لاگ‌ام نوشته‌ام، این‌که یهو توی زندگی‌ات چیزی، فیلمی، کارگردانی،‌تک‌ترانه‌ای، آهنگ‌سازی یا خواننده‌هایی وارد بشوند و حداقل برای مدتی درگیرت کنند. این یک موهبت بزرگ است، خود مقوله‌ی کشف را می‌گویم. ام‌روز با یک گروه موسیقی دونفره (به انگلیسی: due) به‌ نام انگس و جولیا استون آشنا شدم که خیلی کارهای قشنگ و منحصربه‌فردی دارند و جریان وقتی زیباتر می‌شود که بدانید این گروه دونفره، دو خواهر و برادر هستند.یک گروه دونفره اهل سیدنی استرالیا که خواهر و برادر هستند. آلبومی که آن‌ها را با آن کشف کردم نام‌اش هست، به سمت پایین راه (به انگلیسی: Down the Way) هست.

گروه دونفره‌ی انگس و جولیا استون

این همین ام‌روز برای من تبدیل شد به یک ژانر در موسیقی ، پیدا کردن گروه‌های موسیقی دونفره‌ی منحصربه‌فرد با شاخصه‌های این‌طوری، خواهر برادر، هم‌کلاسی‌های سابق، دو خواهر یا دو برادر و یا …

گروه‌های خوب دیگری که کارهای‌شان را شنیده‌ام و شنیده‌اید سکرت گاردن و درسدن دالز هستند که بارها و بارها ترانه نکترن از سکرت گاردن را شنیده‌ایم، ترانه‌ای که برنده‌ی یورویژن سال 1995 هم شده بود.

شما هم اگر گروه خوب این‌گونه‌ای می‌شناسید معرفی کنید.